Audios y textos en bribri

(entrevistas al Awá Pedro Sánchez y al Óköm Silverio Morales)

Entrevista al Awá Pedro Sánchez

1 Alí: Mĩ̀kã se' yö̀rke mã kë́këpa ie sẽ́es,

2 e'tã, este..., ì kãnẽ̀wẽ̀ke se' rö?,

3 ì ñẽ̀mĩ se' rö,

4 ì wa se' ẽ' wéìkö̀ke?

5 Pedro: Emã kölö́m (Alí: kölö́m),

6 tsuru' wĩ̀ yànẽ erë bitsèke kãñĩ́k ã,

7 Alí: Ahhh, kãñĩ́k ã...

8 Pedro: ujkuèke kãñĩ́k ã, kë̀ dë̀wã wẽ́shkẽ, (00:14)

9 erë e' yèke se' wákpa ë̀ tö,

10 wẽ́ se' tãmĩ́ e', e' bö́l ë̀.

11 E' kie ó, e' kie ó.

12 Alí: E' rö se' ã?, e' bitsé tã ì tã?

13 Pedro: Émã, émã

14 Alí: Dö̀ wẽ́jkë e' bitséitsèke se' rö?

15 Pedro: Íñẽ i yànẽ, íñẽ,

16 i' sö bë̀rë i yé,

17 ocho días i skà yàrke,

18 entonces ya i lònẽ, (00:36)

19 se' dékã, se' yö̀nẽ, se' yö̀nẽ.

20 Se' kuli' ã kàlwö e' dé ar

21 pero falta i tté, (Alí: Ajá...)

22 sẽ́ yë́jkuö sũwẽ̀ ye' i tse,

23 seis año se' kukuö̀ñã tóto e' wö́ki tóto e'tã,

24 wö́ki darë̀rë̀ tã diez año.

25 Alí: E'tã ẽ̀rpa se' diö̀ yànẽ...

26 Pedro: E'tã se' ẽ́r ã i ònẽ bë̀rë bë̀rë

27 Alí: E' yuwèke sö...

28 s bulùbulùpa rö, s kë́këpa röawá...? (00:57)

29 Pedro: Mã ye' yö̀nẽ éjkë,

30 ye' yö̀nẽ e'tã ye' yë́wöla wák ye' yö'.

31 Alí: Íñẽ... ímã be' i kalö̀wẽ, i'tã se' kë̀...

32 íñẽ làrlàrpa tso' kë̀ tö èse iũ̀te,

33 ímã be' i kalö̀wẽ tã íñẽ tã s lònẽ?

34 Pedro: Wẽ̀s émã, sa' i chénẽ,

35 émã kë̀ yì s chàkè iã,

36 kë̀ yì dónẽ yë́s, yë́s, yë́s, yë́s.

37 Wẽ̀s e' wa sa' i chénẽ s lònẽ;

38 sa' papá tã (01:20)

39 sa' íñẽ i tsè s lònẽ.

40 Óköm ie se' nṹ balök más seguro, yë́syë̀se, yë́syë̀se

41 wẽ̀s awápa ès s lònẽ, e' kë̀ yì tãiã;

42 émã íñẽ íẽ sa' ñĩ̀ yuwök Talamanca iẽ ë̀mẽ

43 s ulìtãnẽ dör óköm.

44 Alí: Aja, nãñẽ̀we ye' tso' papá tã jĩñẽ́itsök

45 ínẽ alàr tö wẽ lè aìẽ ye' i tsè

46 wẽlè dóã ttö́dàã ye' rö awá,

47 wẽ́ brö̀ wẽ́ brö̀ e' yö̀nẽ,

48 yo no sé wẽ́ e' yö̀nẽ!(01:45)

49 Pedro: (Ja, ja, ja...)

50 E' dur èköl íẽ,

51 (kṍmĩ i dö̀tsẽ se' kĩ?)

52 tso' íẽ brö̀ wẽ́ e' dàtsẽ,

53 i kie Narciso Mo... Morales,

54 dàtsẽ Kachìi, yo no sé wẽ́,

55 ie' tö̀ kùnẽ ie' r awá tã́ĩë,

56 tchá kṍ ulítãnẽ kãnẽ̀balötke,

57 tö̀kĩ ie' duwa' èse détsẽ íẽka,

58 kũẽ́wã Lolo tö, Guabito;

59 ie' Lolo kũẽ́...

60 Lolo i chàke ie' yö̀nẽ wẽ́? ie' r awá? (02:12)

61 ie' i che no ie' tër ë̀ kálök kë̀ ie' r awá,

62 sa' i' sa' kë̀ r awá,

63 ahora ie' sulùnẽ̀kã.

64 Alí: Se' ã tã, se' ã kã́wötã, ñẽ'ẽ' wö̀blaũk

65 s icha wà, erë e' kṍwötã sũwẽ̀ ñĩ̀jkë́ë...

66 Pedro: Èmã, e' wakè, wakè ... wakè tso' ñĩ̀jkë́ë,

67 sũwẽ̀ke ñĩ̀jkë́ë, batséitsèke ñĩ̀jkë́ë, kö́nẽ̀ke ñĩ̀jkë́ë.

68 Alí: Íñẽ kë̀ se' yö̀rpaiã, o se' yö̀rmĩĩã?

69 ímã be' i kalö̀wẽ? (02:42)

70 Pedro: Cara... i'dë kë̀ s yö̀nẽĩã ë̀,

71 i chö̀k íyi shkál e' brö̀,

72 porque e' wák bulùbulùë de mayor,

73 èse kë̀ tãiã, wẽ́rö?

74 Emã e' kũẽ́k íẽ ye' nã́ũyö tër èköl,

75 dë̀bitũ dë̀tsẽ ahora tiene cinco años,

76 i'tã ie' tër,

77 diàẽ ye' bák tchër e'tã ie' dë̀bitũ,

78 Uloyo dawö̀chkela, Tṹsula e' dawö̀chke,

79 i kiè Narberto,

80 ie', ie' yö' ye' dë́ũtu rö, (03:11)

81 kibì chörà diö́ẽ e' tö,

82 èmã e' chöràla ie' yök ie' õ̀tẽ shṍböts,

83 ie' mõ̀rmĩ̀nẽ ye' mĩk,

84 i'tã cinco años ie' dé dursẽ ye' tã,

85 i'tã ie' yö̀rke iã

86 Alí: Ie' yö̀r ar iã... alàralar ie?

87 Pedro: ... alàralar ie.

88 Alí: Bítökicha se' kṍwötã diö̀ yè

89 e'tã se' dé kë́chike? (03:31)

90 Pedro: Como... wẽ̀s e'tã cuatro.

91 Alí: Ahhh, tchë́l?

92 Pedro:Tchë́tokicha, s ké i diö̀ yök. (03:37)

Entrevista al Óköm Silverio Morales sobre el cargo de awá

1 Se' yö̀rke awá ie tã,

2 kë́képa ñĩ̀ yuwö̀ iõ̀ka chakìkã bua'ë e'tã;

3 se' yö̀rke awá ie tã,

4 se' tso'... se' kã́wötã se' dur bë̀rëmẽ,

5 se' kë̀ kã́wötã kö̀ök,

6 se' kë̀ kã́wötã tté sulùsi usáwõk,

7 pë' kë́këpa alàrke e' kë̀ tsök...,

8 tsèke se' rö, e' kë̀... e' kë̀ ã be' kũ,

9 se' tso' wẽ́ se' tso' éẽ,

10 se' tso' éẽ bikéitsök tö ímã ye' ã i yë̀nẽ... (00:22)

11 ye' ã i yë̀nẽ bák ètökicha bö́tökicha ímã...

12 tté wẽ́ ímã e' i ché,

13 ímã kë́këpa, ímã ye' kë́këpa ye' ã i ché,

14 ímã... imã i kiè...,

15 õ' dalër, ímã ie' ye' ã, õ' dalër...

16 ímã kiè..., ímã i kiè... kẽ́wek.

17 E' bikéitsök se' tso',

18 e'tã se' kë̀ kũiã ì wẽ́se bikéitsök,

19 balo' bikéitsök, eso sí que...,

20 mã yàli kö̀öie mã... láköl bikéitsök yì bikéitsök m,m.

21 Alí: I bitsé rö kũṍkĩ? (00:51)

22 E' se' tso' bë̀remẽ, kë̀ rö se' bitsö̀ke se' dur,

23 pero ë̀ se' kṍwötã,

24 tté sulùsi kë̀ kĩ́tsèkũ se' rö,

25 ètch ë̀ kë̀këpa tö i kiè: tté sulùsi,

26 e' kë̀ kĩ́tsèkũ se' rö,

27 e' kë̀ mṍũk se' kũ,

28 íñẽ pë' tté be' kukuö̀ wa wĩ́,

29 e' be' mĩ́ãnẽ i mṍũk tö ñẽ́es ie'pa i ché,

30 ñẽ́es "ie'pa kö̀ö, ñẽ́es ie'pa..."

31 Chakì yö i pàka wĩ́kka, tö sũwõ', sũwõ'...,

32 ñẽ', ñẽ' a' i tsé, "ñẽ' tsö́ ie' tso' i mṍũk",

33 ñẽ' wák dör wĩ́ irö́mĩyal wĩ́es... (01:20)

34 Alí: Mj!

35 Silverio: ... pë'busi... pë'busi wák surùrù, wák bë̀riebulu,

36 e' wák... e' wë́bi... e' wĩ̀kela sabìr sulùëmẽ,

37 e' kũẽ́kĩ se' tso' bë̀rë i yö̀kĩ ñẽ' cha,

38 se' ẽ' wèikö̀ke i wa tã se' tso' bë̀rëmẽ,

39 se' ie' ë̀ bikéitsèke, tö ímã ye' ã i yë̀nẽ,

40 ímã ye' ã i yë̀nẽ, ímã ye' ã i yë̀nẽ,

41 i ë̀ yë̀nẽ ye' ã, ímã, ímã i kiè rö, (01:47)

42 e'tã islèmã tã se' ã i õ̀rmĩ bë̀rë bë̀rë;

43 aunque wẽ́ ... wẽ́ dékã e' dë' e' dë' ése ie,

44 e' ã i yë̀nẽ dö̀kã kùkùnẽ tã ie' i klö̀wẽ bua'ë,

45 kõ̀s ie' ã i yë̀nẽ e' r ie' icha.

46 Íñẽ wĩ̀ pë' tulur kã́pàkök,

47 íẽ be' i suwẽ̀ ie' kë̀ kũ e' kĩ́tsök,

48 ie' tchër ë̀k íẽ,

49 wĩ̀ a' wĩ̀ a' suwõ' chö́ tulur,

50 bë́rbër o bulé ye' i che tö ñẽ́es a' r i ché,

51 "ñẽ́es kë́kë tchërkã éẽ e' tö i ché",

52 e' i ché ñẽ́es, e' i ché ñẽ́es, e' i ché ñẽ́es.

53 Duwè ñẽ' ese sí que...

54 duwè ñẽ' kiè ñẽ́es i kĩ́tsö́

55 tö ñẽ́es ie' i ché. (02:22)

56 Kë̀ ye' kũ i kĩ́tsök,

57 pero wĩ̀ a' lànẽ e' tsé... tsök ye' tchër íẽ.

58 Alí: I bitsé... i bitsé rö ì mĩ̀kã i diö̀ yàrkètche?

59 Silverio: Énũĩ énũĩ, aahh bueno... se' mĩ́ã...

60 íñẽ se' diö̀ yàrke,

61 se' páùtke dö̀kã duwás tèröl,

62 duwás tèröl tã se' diö̀yànẽ,

63 se' diö̀ yèkètche tã

64 wĩ̀ kṍwötã sku' yawök se' ã bua',

65 ètcha tsìdalala e' rö ákwö iówã, (02:46)

66 ètcha kichà tã ièkèwã...,

67 e' mismo wa ñẽ' tsìdala ñẽ' ã sĩõ' ië̀nẽ̀wã,

68 ièka tã́nkle nẽ' ã e' tsã́tèwã,

69 tsã́te bua', ya está.

70 Wĩ̀ r e' yuwèke, e' yö̀nẽ tã...,

71 e' dalèwã se' sĩõ' yuwèke,

72 se' sĩõ' kũ... se' sĩõ' ímã... kùnẽ...

73 sĩõ' dàtsẽ wö̀ ie íkke

74 e' yuwèke ya' kĩ, kañĩ́k ã,

75 kë̀ sùnẽ yì ulítãnẽ wã tö wẽ́ ie' tso' sĩõ' yuwök.

76 Ése i bitsé rö... i bitsé rö, ñẽ' rö tö

77 se' mm... éẽrö... ì kũẽ́k i yuwèke kañĩ́k ã? (03:28)

78 porque... iálpa, íẽrö iálpa dö̀wãmĩ se' wébalök,

79 íẽ iálpa dö̀tã,

80 e' momento se' tchõ' tso' ulàwa,

81 porque iálpa dàtsike íẽrö "ísã kapi",

82 se' kapi yulèke, se' dikóchka yulèke,

83 ilèe, ilèe..., se'... wĩ́kĩ iõ̀kĩ wĩ́kĩ,

84 e' kũẽ́k se' tchã' tso' ulàwa.

85 E' rö, e' rö i chö́wẽ̀kèwã se' ẽ́r ã,

86 pues e' rö ñẽ' kabènẽ e' r ie' wã.

87 Alí: M,m... (03:53)

88 Silverio: Se' diö̀ yàrkètche,

89 se' bikákla dé,

90 s kë́köl ñẽ' wẽ́ yì se' diö̀ yèke,

91 pues ése kièke "s kë́köl" e' dé;

92 ahora se' diö̀ yàrkètche i' tsṍlĩkö,

93 dikó, dé, dakrò sarùrù, sẽ́ krò tulur ése,

94 sẽ́ dé, e' lèkètche wĩ̀,

95 ahora i tsuru' kukuèke wĩ̀ wõwṍnẽla,

96 e' bàwẽ..., e' kukuèke sẽ́ rö,

97 sẽ́ rö i bàwẽ̀ke, sĩõ'tãmĩ. (04:26)

98 Alí: Mj...

99 Silverio: Ahora se' diö̀ yànẽ, i' rñẽ́wẽ se' diö̀ yànẽ,

100 se' diö̀ yànẽ, íkkëtã se'...,

101 íkkëtã ie', ie' wö̀të́nẽwã,

102 se' diö̀ yànẽ nãñẽ́wekö,

103 e' ñĩ́wek i'tã be' mĩ́ã... mũlũ̀sik ã...

104 E' a' kë́wë balë̀nẽ̀wã Nãmã́söl ã tö i che...

105 tö i tsirìwẽ i tté wa:

106 Yi tso' tsule' chök aláralar ã." (04:49)

107 E' se' diö̀ yànẽ i' se'... e'tã di'..., dó..., di'...,

108 di' tsũk be' dá mũlũ̀sik kö̀ ñẽ' ã mẽ́ tër,

109 be' wã ák dé tër, mẽ́ tër.

110 Se' diö̀ yànẽ sẽ́rãã, be' ẽ' kékã,

111 tsuru' íyi yànẽtche sĩõ' ièkèwã,

112 ië̀nẽ̀wã se' kuli' ã,

113 e'tã se' ã i chè tö yúshka,

114 "be' di'..., di' bayö̀balö́ yö ba ké ẽ' ã,

115 e'ã kèrwa mẽ́ tër yö e' wébalè bö ñã

116 tö mĩ̀k tã wẽ̀s i dé:

117 "i' si' e'..., bulé tã kã́ñĩ̀nẽ", e' e' rö mm...

118 se' ẽ' wö̀mũ̀ke... i kièrak tö "se' ẽ' wö̀mũkèwã". (05:25)

119 Bulé tã kã́ñĩ̀nẽ, e' ã bö rpágala chàké,

120 bulé kã́ñĩ̀nẽ kèrwa dià kĩ,

121 ìs i wë̀nẽ tö tchẽ́k tã kã́ñĩ̀nẽ,

122 si' èt tã kã́ñĩ̀nẽ, si' bö̀t kã́ñĩ̀nẽ,

123 si' bö̀t o si' mãñã̀t tã kã́ñìrke...",

124 e'tã be' i sũwẽ̀..., e'tã bö i kalö̀wẽ dawás wa;

125 dawás èk tã kã́ñĩ̀nẽ,

126 ák diö́ kë̀ dö̀ppa wẽ̀s mĩ̀kã.

127 Érë e' kũẽ́k se' ẽ' wö̀mũkèwã, e' sĩõ ' i'...

128 i kalö̀nẽ bua'ë e'tã be' tö sĩõ' e' ã...,

129 e' chàke tö..., íñẽ be'...,

130 pë' ulítãnẽ tö i che kë̀ ie' bua'nẽiãnẽ,

131 ya de que ie' dé..., éẽ se' dé, (06:00)

132 ie' yulë́la tö i chè bua'rmĩnẽ,

133 i bua'rdànẽ émã e' kũẽ́kĩ ák ñẽ' rö;

134 kã́wötã Nãmã́söl tchërkã,

135 sẽ́ kã́bata tö̀tchök tö mĩk tã wẽ̀s i dé,

136 e'tã ya..., e'tã se' dé...,

137 sku' ië̀nẽ̀wã sĩ ã,

138 be' mĩ́ã kãñĩ́k ã,

139 be' i che i' se' se', awá, awá pues, dià sö rö awá.

140 E' be' di' bayö̀balé õ̀nẽ kuö́kĩ tã

141 be' kã́wötã di' e' tö̀kkã ák tër e' kĩ,

142 ák ñẽ' tö̀tché be' r,

143 e' kĩ be' r di' e' tékã tétsã una vez sẽ́. (06:31)

144 Uuu... íjketã be' wö̀të̀nẽtche ẽ̀nĩõõ,

145 wö̀të̀nẽwã kö̀ièwã chamũ̀ kö̀ wa bua'ëmẽ,

146 dawás kö̀ wa bua'ëmẽ, kë̀ mĩ...

147 kë̀ yì wã se' sũ̀nẽ tö wẽ́ i tchër.

148 Wö̀uk tsẽ̀keãt tsìdalala íjkë,

149 éẽ yì se' yuwèke e' wë́bi tö...

150 mã... kṍkö tso' kãñĩ́k ã tskurík kö,

151 kö̀ kö̀ rö, e' bikèke ie'pa rö ímã...,

152 e' dàtsẽ kẽ́wek pero... e' tso'tche,

153 e' bikèke ie'pa rö tṍ kö̀yök wa,

154 dià tsìr i mẽrkã diàse kö̀yök wa. (07:07)

155 Kuwö̀̀ tso' tã kuwö̀ lö́lö kukuèke bö' ã,

156 kuö̀ë,

157 klö́m kukuèke kuö̀ë bö' ã,

158 e' bö́ tër i wé jkö mĩk.

159 Se' kë́këpa ñẽ' ñã́wẽ̀kètche bö' tö,

160 se' tër wö̀teulewã

161 e' wé jkö ã bö' ñẽ' tër éẽ;

162 se' wö̀të̀nẽwã e'tã se' tsĩ̀ ã dikó tak ñã́wẽ̀ke

163 bukula' ùjkuö ñã́wẽ̀ke.

164 E' rö cha... (07:35)

165 e' rö cha bulé bö́iki mĩ̀kã se' dé aì mẽr èkapë;

166 e'tã e' dàtsike tã, se' wã i dalë̀r tã́ĩë,

167 se' wã i dalë̀nẽ, íẽ kë́këpa dàtsike y wã

168 ahora ì yulèk e sö i ã?,

169 ì, ì, ì, yulèke sö i ã?,

170 ì kũẽ̀mĩ yölö̀nṍk i ã,

171 wẽ̀s sö i kũẽ̀mĩ,

172 kapö̀..., kapö̀ kiànẽ, ì kiànẽ,

173 ì tö̀ kiànẽ bua'ë,

174 i dölö̀ tã, i dölö̀ tã, e' kũẽ́kĩ dikó tak dö,

175 e' kũẽ́k bukula' ùjkuö.

176 E' r íñẽ se' bitsö̀mĩ ñĩ̀ĩ̀ĩ̀, tsã́lĩ tã,

177 di'..., di' ppèkènẽ s kĩ́kã, ma... (08:07)

178 tũ̀m tsũk i mĩ́ã e' ppèkènẽ s kĩ́kã.

179 Kata' kö̀yök bikèwã ímã... mũ̀ tã emã kukõ' kö̀...

180 emã iõiõ̀ tã tã́ĩ kukõ' bák,

181 pṹ kö̀yök, e' tsã́téwã bua' íjkëla,

182 tsã́téwã íjkela;

183 e' iékã di' ã e' wa e' pèkènẽ se' tsĩ kĩ

184 skli, skli, skli, skli.

185 Di' yèke se' r e' tsã́kuée kë́këpa,

186 se' kë́këpa ñẽ',

187 aì mẽr e'..., e' se' bitsö̀wẽ̀ke ñĩ̀ë hasta tsṍlĩ, tsṍlĩ,

188 bulé tã se' mĩ́tche ñĩ̀ wë́tsë kãñĩ́k ã. (08:48)

189 Ñẽ́es kë́këpa ñĩ̀ diö̀yö tã ie'pa bitsö̀ kë̀ suu...,

190 i' s bitsö̀ke s ulítãnẽ

191 e'tã se' bitsö̀keiã ù i' ã,

192 i wà chö́kela e' tẽr wö̀tërulèwã sík ã,

193 y sĩõ'tãmĩ... se' bitsö̀ke tã pues kõ̀s se' ditséwö,

194 kõ̀s se' distéwö e' bitsö̀ke kõ̀s kã́ íjketcha,

195 wẽ́ se' tso'iã etch ë̀ tö se' bitsö̀ke.

196 Pero íẽ be' dé ar...,

197 bulé se' mĩ́tche... íñẽ tsṍlĩ..., bulé se' lònẽ,

198 bulé se' mĩ́tche e'tã se' mĩ́tche kãñĩ́k ã,

199 kãñĩ́k ã wĩ̀ẽ kṍrkĩ,

200 wĩ̀ẽ se' mĩ́ã ù yuwèkã kãñĩ́k ã wĩ̀ẽ,

201 e' ã se' bitsö̀ke tchër, (09:28)

202 e' dö̀nẽ tchẽ́k ,

203 sĩõ'tãmĩ mĩchòë se' tã éẽrö,

204 se' kë́kë mĩchò se' tã éẽ.

205 E' se' mĩ́ã mĩ́ã tã ì iõ̀kã chakìkã

206 tã íyi tso'iã, wĩ̀ i dóyal wĩ́es,

207 e' se' mĩ́ã wĩ̀ẽ se' kë́kë se' kèke

208 ímã... íyi kiöktsã,

209 sulĩ̀, kàsir e' kièkètsã,

210 e' mĩk, be', be' mõnẽ̀tche e' mĩ̀k dùla kiök,

211 e' wẽ́jkëtã be' i tö̀tchètsã

212 tö i' bulàmĩ ye' mĩ́ã tã ye' ì kũẽ̀mĩ

213 o ye' kë̀ ì kũẽ̀ppa, (10:08)

214 ye' sku' tër e' wà ièã...

215 e' ã ye' ièmĩ̀kã o ye' kë̀ ièppakã,

216 wẽ̀s i di?

217 Tã ́ĩ íyi bák iõiõ̀, be' tṹr,

218 be' mĩ́ã bulámĩkö,

219 bulámĩ be' mĩ́ã wẽlè be' tö sũlĩ̀ tö̀ dà...

220 sũlĩ̀ kũẽ̀wã be' i té pú

221 duwö́wã, õ̀n..., të̀nẽ̀wã...

222 be' mĩ́ã bë̀r i wébalök wĩ̀ tër...,

223 i õ̀nẽ tër.

224 Be' bitèanẽ tsĩ̀ wa kàle ie,

225 mĩ́ã wĩ̀ be' sĩõ' mĩ̀r, (10:33)

226 e' e' mĩ̀... e' kṍwötã tsẽ́mĩ ẽ' tã,

227 se' bitsö̀ke kãñĩ́k ã e'tã.

228 Be' mĩ́ã tchër i tö̀tchök tö ye' i'... ye' tö

229 wĩ̀... wĩ̀ẽ ye' i té,

230 ye' i té, i mĩ́ã wĩ̀ e'tã ye'...

231 ye' i kũẽ̀mĩ o kë̀ ye' i kũẽ̀ppa,

232 o i rwó o kë̀ i du',

233 o ye' i síwẽ̀mĩ bë́rbër bö' tsã́kã,

234 o kë̀ yö... kë̀ yö i síwẽ̀ppa.

235 E'ñẽ́rmã be' tö sũlĩ̀ sũwẽ́tche

236 tö wĩ̀ sũlĩ̀ tër, (11:04)

237 ewa e'tã be' r sĩõ' ñẽ' wö̀káwẽ,

238 sĩõ' tö i chè se'..., bua'ë tö,

239 tsìrë tã i ẽ' kö̀kã sërërërërë,

240 tö bua'ë! bö i kũẽ̀rà, tër,

241 i rwó, i tër wĩ̀ẽ,

242 yú i sã́ũk, yú i yulök.

243 Be' mĩ́ã,

244 be' sũlĩ̀ ñẽ' mĩ́tsẽ be' wã, kuö̀ biètsã,

245 sũlĩ̀ ì rö, kàsir kũẽ̀ sö pues,

246 e' síwẽ̀ke éẽrö.

247 E' dalèkua wẽ́shkẽ i tsébita,

248 páiki se' diö̀ yàrkètche, (11:31)

249 e' yö̀kĩ i bità tsébita mũlũ̀lka wö̀ñẽkètche ése...,

250 e' kãnẽ̀ũk se' yàmĩpa tso'.

251 Ñẽ́es se' mĩ́r ès ë̀;

252 mmm, se' ẽ' yuwö̀keiã,

253 emã aì chö́pa m mã,

254 ie' dàtsĩ, mã... i... aì tã i là,

255 i là wẽ́ri ẽ' yuwák emã e' mĩ́r,

256 e' kṍwötã diö̀ yànṍk ñẽ́ẽrönẽ también,

257 mĩ̀kã awá yàrke e'tã ie' ulà mẽ̀kètche;

258 éẽ ie' kṍwötã ulàmẽ aì rö sẽ́rãã,

259 e' mĩchò ie' tã, ès i mĩ̀ke e'tã,

260 e' mĩchò kãñĩ́k ã. (12:09)

261 E' dàtsĩkenẽ,

262 e' se' tso' bitsök wĩ̀ẽrö kãñĩ́k ã,

263 bueno, e'tã se' mã... wákpa...,

264 se' diö̀ yànẽ ë̀ mĩ́ã kãñĩ́k ã: s kë́kë,

265 s tãmĩ́, sĩõ'tãmĩ, wẽ̀ s yàrke,

266 wẽ́̀ ñĩ̀köl sĩõ'tãmĩ yö̀rkèmĩ ĩ́shẽla e' e' mĩ̀r.

267 E' dàtsikènẽ tchẽ́k,

268 e' tchẽ́k tsã́lĩ..., ñĩ̀wẽ ie'pa dapàrke

269 e' yö́kĩ íẽ

270 balo' wö̀li balèke tchër wõwṍ kë̀ tã́ĩë, wõwṍnẽla.

271 Wĩ̀ i dur ése, i wák...,

272 ahora se' wã chakè dàtsĩ e' lèke i dé tã,

273 e' lìrke. (12:43)

274 E' katè... e' katèkètche sö tsã́lĩ

275 pero se' ulítãnẽ kë̀...

276 skíke se' tso' e'tã se' i katé,

277 se' kë̀ kũ skíkanẽ e'tã kë̀ se' wã i katànẽ,

278 kṍwötã chèkã tö a' chakö́,

279 porque se' mĩ́ mm..., áù..., i awé sulùrkèwã.

280 E' kũẽ́kĩ bitséitsèke rö èkapë...

281 Alí: Ès i tté rö...

282 Silverio: Ès i tté rö tö i awé sulùrkèwã, i mẽ̀rkèwã,

283 i' ie' yö̀nẽ, (13:13)

284 talvez ie' ẽ́n ã i ònẽ,

285 talvez ie' shkákle, kë̀ lè ie' shkákle,

286 kë̀..., kë̀ e' yë̀nẽ.

287 Kë̀ i ẽ́n ã kàlkicha bayö̀blák, ì bayö̀blák,

288 se' i cherà kë̀ ie' shkák,

289 ie' bakë̀nẽ shkök, e' sulùwẽ ñẽ́rö.

290 Ahora wẽ́jkëlè tã se' ẽ́n ã i ònẽ,

291 wẽ́jkële tã kë̀ se' ẽ́n ã i ònẽ iã,

292 kë̀ se' ẽ́n ã i ònẽ, kë̀ se' ẽ́n ã i ònẽ.

293 Chebo wéìr ie, Chebo r awá tã́ĩë,

294 e' sulùõwã íke i làr tö iál..., iál ñẽ́se wa.

295 Ès Chebo sulùnẽ̀wã. (13:45)

296 Alí: Erë se' ẽ́n ã i chówã ie verdad?

297 Silverio: Ahh, sí, be' ẽ́n ã i chówã yë́syë̀se,

298 be' i bikèitsèmĩ kë̀ se' ẽ́n ã i ònẽ tö ímã,

299 wẽlè ètk ë̀ o bö̀tk ë̀ tté shṹulat ã,

300 tté ie tö wẽlè se' ẽ́n ã i ònẽ wẽlè...,

301 kë̀ se' ẽ́n ã i wìwö ònẽ

302 tö ímã i wìwö rö.

303 Ès íke ì e' rö. (14:03)