Entrevista al Óköm Silverio Morales

1 Alí: Ahora be' sa' ishtàwẽ̀mĩ sobre óköm,

2 wẽ̀s be' kãnẽ̀balö?

3 wẽ̀s mami icha ishtàwẽ́ e' tsë̀ë, sẽ́rãã, ãjã́.

4 Silverio: Óköm ie se' yö̀rke,

5 ẽẽ... se' yö̀rke ditsö̀wö wa: ditsö̀wö wẽlè yö̀nẽ,

6 ditsö̀wö wẽlè yö̀nẽ, ditsö̀ wẽlè kë̀ yönẽ,

7 ès se' yö̀rke.

8 Kibìie s tso' ditséwöpa yö̀nẽ óköm ie,

9 i tso' shũ̀shã̀ kë̀ yö̀nẽ óköm ie; wák dë́l èkapë,

10 wák ditséwö yë̀bitũ mĩ̀kã i mãnẽ̀te kuö̀wö ie e'tã (00:36)

11 Sibö̀ tö i yë' tö ie' diö́ kë̀ rö,

12 ímã... se' r i kiè óköm ie,

13 ie' kë̀ rö̀pakã óköm ie, pero kë̀ ès ie' wã e' kìnẽ.

14 Ie' r e' yë' tö

15 ie' kë̀ rö̀pakã... ímã... ditsö̀ ã... mã... ù káũk,

16 ù káũk, e' rö tö íñẽ...

17 Iõiõ̀ kë́këpa íyi rö tã́ĩ;

18 kö̀iè ar wĩ̀ e' i klö̀tsã ie' dàtsĩ,

19 mĩ̀kã ie' ù káwẽ́tsã tã,

20 e'tã se' mẽlẽ̀ dénẽ ù i' ã.

21 Ès i e' kiè pero i kiè tã sũwõ' kĩ, (01:13)

22 suwõ' wa tã i kiètã́nẽ,

23 pero se' yö̀rke diö́ óköm ie...

24 íñẽ ye'..., dià tchër dià ès...,

25 bueno, a' ditséwöpa yö̀rtã óköm ie bua'ëmẽ.

26 Dià tchër dià e' yuwákle,

27 tã ye' mũ' ẽ́n ã i ònẽ

28 tö wẽ̀s a' ditséwöpa yuwè,

29 a' ditsö̀pa bitsö̀rö íñẽ dö bulé ë̀,

30 kũẽ́k a' ẽ' lèkã ye' kĩ́kã

31 tö ye' kë̀ ẽ́n ã i ònẽ bua'ie tö wẽ̀s i di.

32 Sa' ditséwöpa yö̀r dö

33 íñẽ se' ulà klö̀wẽ e'tã se' bitsö̀ke dö̀ka páiki. (01:40)

34 E'tã íñẽ ye' mĩ̀ke ẽ' yuwök óköm ie,

35 ye' kṍwötã ye' wák yàmĩpa chàkök como Pedro,

36 Pedro dör óköm, ie' mĩ̀r...,

37 mĩk ye' yö̀nẽ tã ie' tso'iã kṍjkẽ̀ẽ,

38 e'tã ye' r ie' ã i chè tö

39 ye' ẽ' yuwák óköm ie.

40 Bueno, ie' ye' ã i chè tö mĩ̀kã...

41 mĩ̀kã wẽ̀s se' dé, e'tã kë̀ be' suwànẽ

42 e'tã be' yö̀rmĩ,

43 Si be' suwànẽ e'tã kë̀ be' yö̀rpa.

44 Ye' i chè kë̀ ye' suwànẽ ì yö̀kĩ, porque wẽ̀s que, (2:14)

45 ye' ẽ' yuwö̀ke, ye' ẽ' yuwö̀ke.

46 E'tã se' mĩ̀tche yö̀nṍk ie,

47 se' mĩ́ã sa kë́köl tã dö̀mĩ wẽ́ , wẽ́ pë' wéìnẽ éẽ,

48 éẽrö tã bulé..., i' se' dé..., se' dé dur...,

49 be' kṍwötã kacha' wö̀ tsũkmĩ,

50 o se' kë́köl wã, mã, i kièke kkãmã' e' tso',

51 èmã e' mĩ̀ke ie' wã,

52 ie' kë̀ wã e' kùnẽ tã kacha' wö̀ mĩ̀ke,

53 kacha' kièke wíbulu kacha' ése,

54 kacha' tso' íẽ wö̀ ulíulí,

55 kë̀ rö íñẽ kacha' tso' pàkö shinõ̀nõ̀ ése; (02:49)

56 kacha' tso' wö̀ ulíulí e' kiè kë́këpa tö wíbulu kacha'

57 e' mĩ̀ke.

58 Se' démĩ tchërala, wĩ̀ se' démĩpa,

59 e' se' démĩ tã e' se' dé sklèla dià démĩ.

60 Ése kiè kë́këpa..., ímã...,

61 kë́këpa kö́ö i' tã "i katànṍkwã",

62 "se' démĩ katànõkwã".

63 Íẽ se' démĩ.

64 Kë́këpa añĩ̀ dëlë̀r tã́ĩ iõiõ̀ tã,

65 ie'pa añĩ̀ wö̀tö̀ke e' dör, ímã...

66 kë̀ rö íñẽ se' añĩ̀ wö̀tö èkapë, mã

67 ièkã caja ã, tsṹmĩ, wö̀tö́wã, ya i lònẽ. (03:19)

68 Ie'pa, ie'pa tö dikó bikèke, ie'pa kö̀chi ttèke,

69 ie'pa krò ttèke, ie'pa ì ttö̀ke,

70 ie'pa bikö̀ke, bikákla dàtsẽ,

71 tsuru' nãmã̀bita dàtsẽ,

72 ie'pa bikö̀mĩ nãñẽ̀e bulé kã́ñĩ̀nẽ, bulé kã́ñĩ̀nẽ.

73 Mĩ̀kã i mĩ́tchèrak wẽ́shkètche,

74 i ska kièrak "wẽ́shkètche"

75 e'tã ie'pa wã...

76 kë́këpa añĩ̀ batörö̀ iõiõ̀ë mũlũ̀sik ã, kë̀ rö caja ã.

77 Mũlũ̀sik dé tër éyök,

78 kĩ́ka tsa' ták mẽ̀kã, (03:52)

79 kĩ́ka suítö... suíyö wẽ́ buèke, mã, batsĩ̀ i rak tö

80 e' kiè "suítö"

81 e' mẽ̀kã.

82 Ahora ñẽ' e'tã imã tsuru' nãmã̀bitala e' tchër e' rö

83 e' rö kièrak i tö suí diö̀ yàrketche

84 mĩ̀ka e'tã, e'tã se' tso'iã ù i' ã,

85 íyi ñẽ' kulé mẽ̀wã bikákla tö, se' wö̀nĩka...

86 íẽ... i' se' ĩ́shẽla tchër,

87 e'tã e' õ̀mĩk diö́shẽt se' kë́köl ẽ' tchèwã,

88 aìshẽt èköl óköm kë́chike ẽ' tchèwã,

89 shũshõ̀ se' tchèsẽ.

90 Bikàkla tso', (04:25)

91 bikàkla wã i tsuru'... i tsuru' ñẽ' imã...

92 suí ñẽ' mũlũ̀ mã,

93 di' tsurúi dàtsikètche,

94 mẽ̀ kula' wíñõk ã èt,

95 mẽ̀ kula' bità ã,

96 mẽ̀ se' ĩ́shẽla iã.

97 Se' ĩ́shẽla ã e' mẽ̀nẽ , kölö̀wẽ àtsĩ.

98 Ahora éẽ e' wö̀mãnẽ̀wẽ̀nẽ... ie'pa tö i wö̀mãnẽ̀wẽ̀ke,

99 kula' wì ã i mẽ̀nẽ e' mẽ̀ ye' ã klö̀wẽ ye' tö,

100 ye' ã i mẽ̀nẽ mẽ̀ kula' wì ã,

101 ahora kula' klö̀wẽ àtsẽ ye' mẽ̀nẽ aìëkã,

102 aìẽ i mẽ̀nẽ, mẽ̀nẽ ye' ã. (04:58)

103 Kula' wì ã tö tsuru' tsã́ yé ...

104 mũlũ̀sik íyi ñẽ' dapárke...

105 kula' wì ã tö tsuru' tsã́ yé tsã́ tékã se' ã,

106 aìëkã cha tsã́ yé tsã́ tékã tsìr se' ã,

107 ahora sí tsìr se' i yèkètche.

108 Se' tsuru' yé õ̀nẽ.

109 Kë́këpa bulùbulùë tã islẽ́mã tã kö̀chi...

110 kö̀chi wö̀mãnẽ̀rkètche, krò wö̀mãnẽ̀rkètche,

111 íyi ñẽ' chaké tã ë̀mẽ,

112 e' dàtsĩ se' kĩ

113 e' sũ̀ë wẽ̀s i tsṍtcha èkapë, klö̀wẽ̀ke àtsĩ.

114 Mĩkã, mĩ̀kã kë́kë se' kë́kölö se' ã i chè (05:28)

115 tö i katö́,

116 be' chakö́ pues e'tã se' chakè,

117 se' r íyi ñẽ' katè.

118 E' chaké e' kë̀ ñã̀nẽ iã se' yàmĩpa ulítãnẽ e' wã

119 solo se' ë̀ wã e', e' katèke,

120 e' rö ñã́.

121 Otro íyi e' ska dö̀nẽ wẽmbrö,

122 éẽ e' che r..., e'tã... e' rö se'...,

123 a' ulítãnẽ ã ñã́.

124 Íñẽ sa' tulur chakö̀ e'tã e' ë̀ chakö̀ke.

125 E' õ̀nẽ, se' chaké õ̀nẽ sẽ́, (05:56)

126 se' ulà skuée e' kuö́kĩ tã,

127 ñẽ́ẽ se' mĩ́tsẽ̀wã ñẽ́ẽ sík ñẽ' wë́tsë,

128 kë́këpa se' ulà mẽ̀mĩ́tsẽ.

129 éẽrö mũlũ̀... ye' i kie mũlũ̀sik ñẽ' shuwèkèwã,

130 tsa' ták mẽ̀kèwã ĩ́skĩ kẽ́wek,

131 e', e' tsa' ták klö̀ũkwã se' ké,

132 ahora se' ulà klö̀wẽ̀wã íẽrö tö "i kö́kã",

133 i mṹ tër íes, mẽ̀ tër,

134 i shõ̀ i ska mṹ tër,

135 íẽ i ska mṹ tër,

136 ése kiè se' ulà klö̀wẽ, ése kiè se' ulà klö̀wẽ.

137 Ahora mũlũ̀sik ñẽ' kö́kã i' kö́kã, (06:30)

138 íes i mṹ, mẽ̀, skà kö́kã, mṹwã,

139 i ska kö́kã, diàë́ka mṹwã,

140 e' mẽ́wã be' tö,

141 ahora ñẽ́ẽ dé..., dé i' suíyök...,

142 suí..., suítö ñẽ' mẽ́wã,

143 e' wa, e' wa se' rrátkèwãtche íes e' õ' mũẽ̀kèwã.

144 Sirö̀tak kàlkicha' kièke e' dé,

145 sirö̀tak kàlkicha' wa se' õ' mũẽ̀kèwã,

146 Kë̀ rö ì kũẽ́kĩ,

147 sirö̀tak ñẽ' wíköl se' i sũwẽ̀ íẽ tsa'kicha', (06:58)

148 pero se' wíbulula ã tã e' mĩchò ë̀mẽ ie' wã,

149 sirö̀tak ñẽ' diö́köl mĩ̀ ie' wã tabè ie.

150 E' kũẽ́kĩ e' wa..., se' mã..., se' mã... sík õ' mũẽ̀kèwã.

151 E' mẽ̀nẽ̀wa tö̀kĩ tã ñẽ́ẽ

152 se' kë́köl mĩ́tsẽ̀wã wĩ́ẽ wẽ́ sík ar éẽrö,

153 se' kö́iéulewã sík wa bua'

154 e' kaléũ̀ bë́rbëla se' kĩ kalétsã ie' rö,

155 aísũ..., se' kë́köl, óköm kë́chike m... se' i chèkã:

156 óköm kë́chike",

157 e' tö se' bitsi' i' kö̀ppée íẽrö i' shõ̀ë̀mẽ,

158 éẽ se' ulà klö̀wẽ̀wã swĩ̀mĩ kë̀wë̀kala i', i', íes,

159 mẽ́kã tuèke m...

160 e' ya be' ñã́ tã́ĩë, (07:42)

161 be' kã́wötã íes bë̀rëmẽ be' ẽ' yö̀tsã,

162 be' ẽ' yë́tsã démĩ kañĩ́kã,

163 pues e' rö se' iànẽ.

164 E' wĩ́ẽ kë́këpa wã e' bitũ̀ke dö íẽrö,

165 e' õ' mũẽ̀ ie'pa tö,

166 batũrèwã ie'pa tö, mĩ̀tche.

167 Se' mĩ̀ke i tã,

168 se', se' mĩ̀ke e' dàtsẽ i bità éjkë.

169 Se' mẽlẽ̀ ulítãnẽ tchátche,

170 e' tö̀kĩ se' dàtsẽ bë̀rë ñãlã̀ jkö̀, ñãlã̀ jkö̀, ñãlã̀ jkö̀,

171 tchörö wẽ́ wĩ́ẽ wẽ́ se' mẽ̀rkèkã éẽrö, (08:10)

172 Se' katà balë̀rkètche.

173 Se' skèkèwã kàl wa íes,

174 e' se' éẽ se' ulà mẽ̀kèiã̀nẽ otra vez íyi e' kũẽ́kĩ,

175 e' kũẽ́kĩ tã se' mĩ̀ tchörö wẽ́ sík mĩ̀ rö éẽ.

176 Ì kũẽ́kĩ? porque íẽ se' ì wàbale wẽ́shkẽ ë̀mẽ

177 be' kë̀ dë̀dë wĩ́ẽrö,

178 e'tã wẽ́shkẽ ë̀ be' rö bua'ëmẽ,

179 be' s baterèwãmĩ,

180 be' s ièkã caja ã,

181 pero wĩ́ẽ be' démĩ tã be' kë̀ dínẽiã éẽrö,

182 porque be' kë̀ ulàmẽ̀ule,

183 e'tã e' shkẽ̀rkèkãnẽ se' mĩk õ' dalë̀r ie. (08:39)

184 I kãnẽ̀wẽ̀ketsã..., i kãnẽ̀wẽ̀ketsã bua'ëmẽ.

185 Ñẽ' ñẽ' ie' i che õ' dalë̀r ie

186 e' rö e' rö tö se' kë̀, se' kë̀ dë',

187 mĩ̀k ë̀ se' ulà klö̀nẽ se' ièkã íẽ,

188 se'..., be' mm...,

189 ã̀s kë́chike..., pues ókömpa kë́chikepa mĩ̀ wĩ́ẽrö;

190 be' kë̀ dë' éẽ be' ulà mũk,

191 e'tã éẽ be' mĩ́ã iö̀kwã, iö̀kwã..., se' törö̀kwã...,

192 se' teréwã be', balök be' mĩ́ã wĩ́ẽrö,

193 emã e' ché i rö ñẽ' rö

194 tö ishkẽ̀rkèkã se' mĩk õ' dalë̀r ie. (09:02)

195 Se' kë̀ ulà mẽ́ule éẽ, e'tã

196 se' kë̀ rö óköm kë́chike,

197 e'tã se' iõ̀ alàralar.

198 E' kũẽ́kĩ tã se' kã́wötã...

199 i' se' yö̀rke óköm ie,

200 e' yö̀nẽbitũ ñe' yu wã i bité kõ̀s éjkë,

201 e' dö̀kã ñẽ́ẽrö tã tchë́l be' tö s teré wẽ́shkẽ,

202 tchë́l be' mĩ́ã s wötö́kwã ĩ́yök ã,

203 tchë́l be' tö se' mẽ̀kã kã́jkẽ...,

204 kë́chikepa ñĩ̀ balö̀rö kã́jkẽ,

205 kã' tèke bua'ë íes e' kĩ́kã se' mẽ̀kã mẽr.

206 Kuè... õ̀mĩkã kàl ièkèwã kuèkèwã, (09:30)

207 kàl wanẽ s kalö̀ shõ̀ shũshõ̀,

208 a... íñẽ mã kàl tchéwã se' õ̀mĩk íes e' wö̀stéwã.

209 Mĩ̀kã e' ã be' tká tchë́l, tchë́l, tchë́l,

210 e'tã be' dé óköm kë́chike, kë́chike.

211 Pero i bitsé rö... páiki sa' bitsö̀rö...,

212 íñẽ se' ulà klö̀nẽ,

213 i' se' mĩchö̀ë ukuö̀k,

214 se' ukuè hasta que pà kö̀nẽ,

215 se' pà kuè pero kë̀ se' skìnẽ, kë̀ se' skìnẽ,

216 se' rö ñã́ tã́ĩë,

217 se' ã kàlka wö̀nẽ́ íjkë

218 e' wa se' tsã̀ i' biökè, (10:06)

219 kë̀ rö ulà wa,

220 se' wö̀ i' kë̀ kànẽ.

221 Bulé be' kã́wötã..., bë́rbër rñẽ́we kṍ shũshõ̀,

222 s kë́köl mĩ̀tche se' ukuö́ũk di' kibí wĩ́ ã rö,

223 di', di' wĩ́ ã s mĩ̀kèwã kẽ́wek,

224 kã́ shũshõ̀ë bö'wö wa.

225 Como énũĩ̀ se' ñĩ̀ yuwö̀ke rö se' wákpa,

226 o s yë́wöla.

227 Ye' yö' Pedro tö,

228 por eso ie' be' i sũwẽ̀ ye' ë́l, ye' kibí,

229 ie' ye' yö'. (10:30)

230 Énũĩ̀ ie' kuàt tché e' ...lista...,

231 e' tso'tche ie' wã bua'ëmẽ.

232 Kã́ shũshõ̀la ie' bö'wö bitsé,

233 ie' ye' ã i pákètche sẽ́,

234 kã́ shũshõ̀ tã ie' ye' ã i chè

235 s mĩ́tche ukuö́k, sa mĩ́ã Làri ã ukuö́k.

236 Éẽ be' ã chãmũ̀ kö̀, o kã́ kö̀ rpànẽ kõ̀s,

237 e' kã́wötã wa skuè be' tö rñẽ́we e' ẽ̀nẽ̀wã,

238 e'tã s mĩ́tche ù ã;

239 yö̀kĩ di' ba bánẽ wẽ́shkẽ nãñẽ́we.

240 E' tërkènẽ be' kĩ

241 hasta que... (10:58)

242 e' sũ̀ë, e' sũ̀ë be' kṍwötã kapö̀kwã tchë́nĩk, tchabàtchabàëmẽ,

243 tsa' ièkèwã tsṍli s ulà ã íe,

244 su mũẽ̀wã íe,

245 étchö se' klö̀ ã íẽrö

246 pa que mĩ̀kã be' ulà ppéũ i klö̀nẽ íẽ chip,

247 e' tër íes.

248 Mĩ̀kã se' mĩ́tche akuö̀k e'tã e' wö̀yètse.

249 Bulé... bulé kã́ñĩ̀nẽ, bulámĩ kë̀ s mĩ̀nẽ akuök,

250 di'bitàã s mĩ́tche akuök,

251 e' di'bitàã s mĩ́tche akuök,

252 tsã́lĩ ska akuö̀wẽ̀kenẽ. (11:26)

253 Bö́iki bulámĩ be' mĩtche akuök

254 e' be' mũlũ̀nẽ,

255 i kièrak i tö mũlũ̀, s mũlũ̀nẽ,

256 e' se' mũlũ̀nẽ bë̀rbë̀rala ë̀,

257 e'tã se' wö̀tsée, tsa'..., tsa' ñẽ' yétsã be' ã.

258 Tchẽ́k s mĩ́ã akuök bulámĩ,

259 se' wö̀ nĩẽ́ẽ,

260 e' rö se' e'tã be' ulà dé be' wö̀ ska,

261 be' tsã̀ biè íẽ,

262 e'tã be' kàlka ñẽ' péũ. (11:50)

263 E'tã be' r íyi ñẽ̀ kõ̀s e' kèmĩ be' r ulà wa,

264 e'tã be' chakö̀mĩ.

265 Pero íñẽ dö̀kã tchẽ́k

266 e'tã be' r íyi ñẽ̀ke kö̀ kĩ bë̀rëmẽ.

267 Sík mã pẽ́kèwã,

268 e' ã chũmũ̀ wö̀pẽ́ dulë́dulë,

269 kĩ́kã ì kùnẽ chaké ie, e' mẽ́kã,

270 ès be' r e' kuèke bë̀r pòjpò,

271 õ̀nẽ̀wã, terèwã bua'ë,

272 i sík terèkèwã lbòla bua'ë,

273 pàterèwãmĩ bua'ë,

274 balèke dikó wa' ã o amũ wa' ã, íyiwak yö̀kĩ.

275 Wákapa..., ì kũẽ́kĩ kë́këpa bitsö̀ tã́ĩëmẽ, (12:22)

276 e' ẽ' dalë̀r éẽrö kẽ́wek?

277 Wákapa cha mĩ̀kã ie'pa shũ̀ dalë̀rke,

278 ie'pa dé wẽ̀s,

279 pero ie' dör sulìsulìla,

280 kë̀ dör mmm..., kë̀ dör ũ̀ ë̀ka kibì ie m'm'.

281 Aunque i duwö̀mĩ siõ̀rë õ' dalë̀rwã

282 pero ie'pa sulìsulìla, kë̀ wẽ̀s i dë'.

283 E' kũẽ́kĩ ie'pa ẽ' dalë̀r ñẽ́rö tö

284 kõ̀s se' r i ñẽ̀ke e' sík terèwã lbó,

285 kõ̀s se' di' yé sík ã;

286 se' di' yö̀ke sík ã, dö̀kã páiki, (12:49)

287 e' síki terèkèwã lbó bua'ë,

288 e' balèke kã́jkẽ tchër ñẽ́es, íyiwak yö̀kĩ.

289 Éẽ mĩ̀kã e' s tchá,

290 e' bitséitsè mĩ́chö̀ sö dö̀ka tchë́l.

291 Mĩ̀kã be' bitsétchö ñẽ́es ñẽ́jkë kõ̀s yö i páké,

292 ñẽ' ã be' tchátsã, e' tchë́l,

293 e'tã... e'tã be' dé óköm kë́chike.

294 E' be' ajkuö̀, be' klö̀r, ulà klö̀r;

295 dià be' ajkuö̀mĩ́tsẽ

296 e' sũ̀ë be' pàkö̀rke,

297 e' sũ̀ë se' tër i tö̀kĩ,

298 emã ẽ' pàkuö̀kñã (13:19)

299 Ì kũẽ́kĩ ?

300 Bulé bö́iki tã pë' tö se' wéikèkètche tö ...,

301 b wéikè..., be' wéikè ye' tö ímã caja wa iö̀kã tã

302 bë́rbër tã b wák...

303 "B wéikeráwã yö siõ̀dala",

304 porque ye'... wẽ́jkë ye' tã i tchá...,

305 "b wéikeráwã yö siõ̀dala,

306 kë̀ ye' wã yì kũ̀nẽiã" kũẽ́kĩ tã

307 b wák kã́wötã ẽ' kĩ ñẽ...

308 ẽ' kẽ́ mã... kẽ́ ñĩ̀ṹknẽ.

309 "Ẽ' kẽ́ ñĩ̀ṹknẽ" tö i chè (13:44)

310 tö be' wák kṍwötã ẽ' pàkuö̀knẽ.

311 Si be' yö̀nẽ tchër bë̀r,

312 be' rö ñẽ' bua'ë kãñĩ́kã wẽ́rö, pero...

313 be' yö̀rke, be' pàkö̀rke tã

314 be' mĩ́ã durnẽ bánẽt be' kë̀ wã e' kö̀nẽ,

315 e'tã se', se' kë̀ ã ẽ' kö̀nã̀rpa bulé bö́iki

316 mĩ̀kã se' rà wẽ́rö tã se' ẽ' kuö̀mĩ̀nẽ.

317 Se' kṍwötã óköm bánẽt yulök e'tã se' pàkö̀nãrmĩ.

318 Aunque se' réwã...,

319 chèmĩ s ulítãnẽ tö ie' r óköm butùbutùë

320 pero como ie' kë̀ ã ẽ' kö̀nã̀nẽwã... (14:12)

321 Wẽlè kabë̀lapa sĩõ̀rë dö̀ ẽ' rwö̀ tẽr

322 be' i che:

323 "kabë̀la siõ̀rë dià..., ie' tso' kṍchök s tã",

324 pero tsìrë ie' ẽ' kuö̀ráã

325 kë̀ ì dë' wẽ̀s i yök yë́s, kë̀ wẽ̀s i dë'.

326 Kë̀ shkẽ̀rpàkã i mĩ́kã bulé bö́iki tö tsö́ i mĩ́kã...

327 Nṹnũ tö i kiè "sítala kobòtala" dalë̀r, tsö́.

328 Ie' rö bua'ë porque ie'...

329 mĩ̀kã ie' ulà kö̀nẽ tã ie' kö̀rmĩtsẽ

330 ie'pa kö̀rke e' sũ̀ë ie'la tër i mĩ́kã,

331 dö̀kã tchë́l, tchë́l íyi ulítãnẽ ã,

332 e' wák kë̀ ẽ́rdiàrtã ì yö̀kĩ, wẽ́ikë. (14:42)

333 Sí..., kë́chikepa bák iõiõ̀ ékapë,

334 i ẽ' dalë̀r tã́ĩë, pero...

335 ie' i che "chu kuö́ũ ë̀mẽ" dià tás,

336 "tsuru' diö̀ klö̀ṹ ñã ã̀s y ulà pàchö̀ i ã",

337 kuè kàlwák tás, bulé bö́iki tã ie' dur,

338 kë̀ wã ì chẽ̀r

339 tö ìs ì dalë̀r s shũ̀ ã

• ìs s shũ̀ tsë̀r.

340 Ès óköm ie ẽ' yuwèke bua'ë,

341 ẽ' yuwè bua' bua'ëtche tã éẽrö ẽ' yuwè óköm ie.

342 Alí: Ì ñẽ̀ke se' rö mĩ̀kã se' bitsö̀ke e'tã? (15:08)

343 Silverio: Se' bitsö̀ke..., bueno, óköm ie

344 e'tã ímã chãmũ̀ ulítãnẽ ñã̀nẽ, chãmũ̀ ulítãnẽ

345 óköm ie bitsè rö...,

346 e' kë̀ rö bitsè ímã... bitsè darë̀rë̀,

347 pero kë̀ rö tö kölö́m ë̀ ñẽ̀kũ,

348 chãmũ̀ ulítãnẽ ñã̀nẽ, íyi ulìtẽnẽ ñã̀nẽ,

349 pero bitsè e' rö darë̀rë̀:

350 mĩ̀kã se' bitsö̀keiã,

351 se' tso'iã ñã́ ie íñẽ dö tchẽ́k,

352 e'tã se' kṍwötã ẽ' tchö̀kã kàl kĩ, ì kĩ

353 sík kĩ wö̀chika ë̀mẽ, (15:34)

354 kàlkuö diö́ kĩ be' ẽ' tchékã sík kĩ,

355 e' be' ẽ' kékã, tã be' sík e' kékã.

356 se' kapö̀ke tër wĩ́ẽ tër sík kĩ,

357 e' be' ẽ' kékã tã be' sík e' kékã.

358 E' rö i bitsé éẽ..., e' r íyi ulítãnẽ pero...

359 íyi ulítãnẽ ñã̀nẽ, yànẽ...,

360 pero se' bitsö̀ke iã dö̀ka páiki.

361 E'tã se' di' yö̀ke sík ã wö̀chika ë̀mẽ,

362 se' r íyi yèke..., íyi yèke sík ã,

363 se' tö íyi ñẽ̀ke sík kĩ.

364 Éjkë s tchá mĩ̀kã ì sĩõ̀dala e' ã,

365 e' kĩ́jkẽ tã..., e'tã be' ré (16:17)

366 kë́buklupa tö i kièrö "talàwak" sũ̀ e'tã be' ré.

367 Alí: Talàwak sũ̀..., yì kiè ie' talà?

368 Silverio: Talàwak sũ̀ cha,

369 se' talà akë́köl mẽ̀nĩ cha, s sulé kṍska,

370 e' rö..., e' rö e' sũ̀.

371 Mĩ̀kã se' ẽ' yuwè bua'ë dékã cha ñẽ' e' rö,

372 e'tã cha se' dékã cha s talà... s talàwak sũ̀.

373 Ie' mẽr i' tã diã̀ërö, ie' tso',

374 pero ie' kë̀ rö̀pàkã kã́ i' kĩ,

375 ẽ' kàchök tö sṹ ye',

376 e' kũẽ́kĩ ie' tö ímã, ie' tö... (16:50)

377 kë́këpa tö i kiè "idèala" pàtcháka kṍ i' kĩ́kã

378 sũ̀nṍkie tö sṹ.

379 Wĩ́ kiè ñẽ́es,

380 e' kũẽ́k kë́këpa tö i pàkë tö ókömpa kiè ñẽ́es, tsö́.

381 Wẽ́ i mẽnẽ́t?

382 ì kũẽ́k i mẽnẽ́t?

383 ì wàbalè i talà diàẽrö? ì wàbalë'?

384 éẽ yì dùwã e' nũ̀ balë' ie' rö?

385 éẽ yì kãnẽ̀ũk ie' dë'?

386 éẽ yì kĩ ie' ẽ' ulà kalö̀õ',

387 éẽ wẽ̀jkë ie' bák ì e' ã? (17:12)

388 E' diö́köl pàtchékã ie' tö,

389 íẽ se' kũ̀nẽ ẽ' yuwö̀ráã óköm ie,

390 pero e'tã s talà mẽr diàẽrö,

391 s sulé kṍska s talà mẽr,

392 e' tso' e' kë̀ rö̀pàkã kã́ i' kĩ.

393 Ie' rö idèala pàtchékã sũ̀nṍk ditsö̀...

394 ditsö̀ ulítãnẽ iã tö "sã́ũ wĩ́ dé, durkã".

395 Íke ès ye' deṹtũ Chiroles tö se' tsirìwẽ i wa ñẽ'tã

396 m ẽ́n ã i õ̀nẽ? (17:35)